PRAWO KONKURENCJI
(tematyka szkolenia*)
1. Zagadnienia ogólne
– pojęcie istoty konkurencji: podejście tradycyjne („strukturalne”, „podmiotowe”) a podejście zmodernizowane („skutkowe”, „przedmiotowe”);
– ochrona interesu publicznego jako warunek stosowania ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (dalej zwana także ustawą antymonopolową);
– aksjologia/cele prawa konkurencji (kogo chronić mają unijne i polskie reguły prawa konkurencji? czy zreformowane – bardziej zekonomizowane – zasady unijnego prawa konkurencji oznaczają reorientację w zakresie aksjologii?
– zakres przedmiotowy polskiego i unijnego prawa konkurencji.
2. Zakres podmiotowy i terytorialny polskiego i unijnego prawa konkurencji
– pojęcie przedsiębiorcy na gruncie ustawy antymonopolowej oraz przedsiębiorstwa w świetle unijnych reguł konkurencji (art. 101 i 102 TFUE);
– łącznik faktycznego lub potencjalnego miejsca wystąpienia antykonkurencyjnego skutku jako kryterium wyznaczającym terytorialny zakres ustawy antymonopolowej;
– granica stosowania polskiego oraz unijnego prawa konkurencji (przesłanka możliwości wpływu praktyki na handel między państwami członkowskimi).
3. Rynek właściwy (relewantny)
– wyznaczenie rynku jako warunek stosowania prawa konkurencji (identyfikacja konkurentów i/lub płaszczyzn rywalizacji ekonomicznej);
– pojęcie rynku właściwego na gruncie ustawy antymonopolowej (oraz prawa unijnego);
– rynek właściwy pod względem produktowym (metody ustalania substytutywności produktów jako zasadniczego kryterium zdefiniowania rynku właściwego asortymentowo);
– rynek właściwy pod względem geograficznym (kryteria wyznaczania).
4. Porozumienia antykonkurencyjne
– pojęcie „porozumienia” w prawie konkurencji (porozumienia wertykalne i horyzontalne, kartele, uzgodnione praktyki);
– typowe porozumienia antykonkurencyjne (porozumienia cenowe, porozumienia kontyngentowe, podział rynku, porozumienia dyskryminujące, zmowy przetargowe);
– reglamentacja antykonkurencyjnych porozumień wertykalnych (ustalanie cen odsprzedaży produktów w porozumieniach dystrybucyjnych, tzw. klauzule „czarne”/”najcięższe ograniczenia konkurencji”, dystrybucja selektywna i wyłączna, franchising, efekty skumulowane); szczególne uwzględnienie zasad ustanowionych w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 330/2010 z dnia 20 kwietnia 2010 r. w sprawie stosowania art. 101 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do kategorii porozumień wertykalnych i praktyk uzgodnionych;
– reglamentacja antykonkurencyjnych porozumień horyzontalnych (zakazane kartele a dopuszczalna kooperacja firm konkurujących);
– wyjątki od zakazu zawierania porozumień antykonkurencyjnych (porozumienia bagatelne grupowe oraz wyjątki legalne od z tego zakazu: samoocena „przesłanek efektywnościowych” zawartych w art. 101 ust. 3 TFUE oraz art. 8 ustawy antymonopolowej); ciężar dowodowy;
– doktryna ograniczeń akcesoryjnych.
5. Pozycja dominująca
– pojęcie pozycji dominującej (definicja prawna i jej zasadność ekonomiczna)
– kryteria ustalania posiadania pozycji dominującej przez przedsiębiorcę: kryterium „statyczne” (wielkość udziału rynkowego) oraz „dynamiczne” – ewaluacja barier wejścia na rynek);
– kolektywna pozycja dominująca.
6. Nadużywanie pozycji dominującej
– kategorie nadużywania pozycji dominującej (praktyki wykluczające i eksploatacyjne);
– generalny koncept nadużycia wykluczającego: podejście tradycyjne/formalne (form-based approach) a podejście zmodernizowane, „zorientowane na skutki” (effects-based approach);
– pojęcie wykluczenia z rynku konkurentów dominanta (foreclosure);
– faktyczna lub prawdopodobna ekonomiczna szkoda konsumenta (consumer harm) jako kryterium mające decydować o kwalifikacji praktyki za nadużycie w świetle zreformowanego podejścia (wymagany standard dowodowy: dotychczasowe orzecznictwo sądowe a wytyczne Komisji Europejskiej z 9 lutego 2009 r.);
– test równie efektywnego konkurenta (proponowany przez Komisję) oraz inne standardy służące wykazaniu antykonkurencyjnego wykluczenia z rynku;
– typowe praktyki stanowiące przejaw nadużycia wykluczającego: drapieżnictwo cenowe, transakcje wyłączne (exclusive dealing), systemy rabatowe, sprzedaż wiązana, pakietowanie produktów (w tym rabaty wielo-produktowe), odmowa dostaw w tym dostępu do tzw. urządzeń kluczowych (essential facilities) oraz praw własności intelektualnej, tzw. efekt nożyc cenowych (margin squeeze);
– typowe praktyki stanowiące przejaw nadużycia eksploatacyjnego: narzucanie cen nadmiernie zawyżonych, narzucanie uciążliwych warunków umownych, praktyki eksploatacyjne dominantów na rynku zbytu (w tym tzw. „opłaty półkowe”);
– obrona przedsiębiorstwa posiadającego pozycję dominującą przed zarzutem jej nadużycia: obiektywne uzasadnienie, korzyści „efektywnościowe” (efficiencies), obrona przez powołanie się na sprostanie konkurencji (meeting competition defence); doktryna działania państwa (state action doctrine);
7. Kontrola koncentracji przedsiębiorców
– pojęcie koncentracji przedsiębiorców oraz jej rodzaje (koncentracje horyzontalne, wertykalne i konglomeratowe);
– formy koncentracji (fuzja, przejęcie kontroli, utworzenie wspólnego przedsiębiorcy/joint venture, nabycie części mienia innego przedsiębiorcy);
– warunki powstania obowiązku zgłoszenia zamiaru dokonania koncentracji Prezesowi UOKIK lub Komisji Europejskiej (progi bagatelności koncentracji; przypadki wyłączenia z tego obowiązku);
– decyzje Prezesa UOKiK oraz Komisji w sprawie koncentracji (kryteria oceny dopuszczalności koncentracji).
8. Egzekwowanie prawa konkurencji przez organy antymonopolowe
– rodzaje postępowań prowadzonych przed Prezesem UOKiK,
– wszczęcie, zawieszenie, umorzenie oraz zakończenie postępowania antymonopolowego,
– uprawnienia Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Komisji Europejskiej (żądanie informacji, kontrola i przeszukanie przedsiębiorcy),
9. Kary za naruszenie prawa konkurencji
– zasady wymierzania kar oraz ustalania ich wysokości (wytyczne Komisji Europejskiej oraz Prezesa UOKiK);
– okoliczności „łagodzące” oraz obciążające przedsiębiorcę,
– warunki zwalniania z kary oraz redukowania jej wysokości; polityka tzw. pobłażania (leniency).
10. Prywatnoprawne stosowanie prawa konkurencji
– dochodzenie przed sądami powszechnymi roszczeń związanych z naruszeniem prawa konkurencji (tzw. private enforcement)
– roszczenia odszkodowawcze za szkodę spowodowaną naruszeniem prawa konkurencji (podstawa prawna, środki dowodowe, relacja postępowania „prywatnego” do postępowania „publicznego”).
ZAKŁADANIE I FUNKCJONOWANIE PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH
1. Zagadnienia ogólne
2. Wybór formy organizacyjno prawnej korzystnej dla przedsiębiorcy
3. Lokalizacja podmiotu korzystna dla przedsiębiorcy
4. Strategia budowy firmy korzystna dla przedsiębiorcy
5. Biznesplan – etap budowy przedsiębiorstwa
6. Marketing- koncepcja utrwalania pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstwa
7. Innowacyjność – kreowanie przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa, logo przedsiębiorstwa
8. Organizacja i zarządzanie przedsiębiorstwem
_________________________________
* Szkolenie może obejmować zarówno problematykę wszystkich wskazanych wyżej instytucji prawa konkurencji, jak i ograniczać się wyłącznie do bardziej szczegółowej prezentacji wybranych zagadnień, jak w szczególności: porozumień antykonkurencyjnych lub określonego ich rodzaju (np. porozumień wertykalnych), nadużywania pozycji dominującej, kontroli koncentracji przedsiębiorstw.